Od wydania inwentarza jaskiń Wąwozu Kraków minęło 12 lat. W wydanym w 1994 tomie opisano 90 obiektów, w tym System Jaskini Wysokiej - Za Siedmiu Progami - trzeciej jaskini Polski. W wydanych w 2004 roku uzupełnieniach jaskiń TPN opublikowano opisy następnych trzech obiektów.
W 2005 r. Joanna Ślusarczyk i niżej podpisany, na podstawie zezwolenia TPN prowadzili w Wąwozie Kraków poszukiwania nowych jaskiń. Efektem jest zinwentaryzowanie dwunastu niewielkich obiektów, z których część zlokalizowano w dnie doliny (sic!), a inne osiągnięto po serii zjazdów lub wspinaczce.
Oprócz wymienionych w pracach terenowych uczestniczyli: M. Szot, J. Kućmierz, R. Suski, M. Stanisławska, S. Wasyluk, K. Fidzińska. |
1 Korytarzyk w Szczelinie
| Wysokość: |
ok. 1090 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 20 m |
| Długość: |
3 m |
| Deniwelacja: |
+1 m |
Pomiary: J. Nowak; 4. 12. 2005 r. |
Położenie:
na lewym orograficznie zboczu dolnej części Wąwozu Kraków. Otwór znajduje się naprzeciwko Szczeliny pod Smoczą Jamą, w zagłębieniu dużej, przewieszonej szczeliny i widoczny jest ze szlaku. Dojście strome.
Opis:
Za obszernym otworem krótki korytarzyk wznosi się i zwęża do zacisku, za którym kończy się niewielkim, rozszerzeniem w rozmytej szczelinie. Namulisko kamieniste. Wewnątrz jest sucho i widno. W otworze wegetują mchy, porosty i glony.
Historia poznania:
Zlokalizowany wcześniej otwór zostaje osiągnięty przez J. Nowaka 4 grudnia 2005 r.
|
2 Szczelina na Zakręcie I
| Wysokość: |
ok. 1160 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 2 m |
| Długość: |
3,8 m |
| Deniwelacja: |
+0,6 m |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 4. 12. 2005 r. |
Położenie:
na lewym or. zboczu dolnej części Wąwozu Kraków. Spod Arkady cofamy się do zakrętu wąwozu. Otwory Szczeliny na Zakręcie I i II znajdują się w małej skałce naprzeciw żlebu. W okresie wegetacyjnym otwory zasłaniają rośliny.
Opis:
Za ciasnym otworem szczelina rozszerza się, a dalej wznosi i zwęża. Dalszą drogę blokują zaklinowane kamienie. Schronisko jest wilgotne, światło odbite sięga prawie do końca. Namulisko gliniasto-kamienne. W stropie znajduje się dużo mleka wapiennego. Zaobserwowano ślimaki, kosarze i pająki, a w otworze mchy, porosty, zanokcice i trawy.
Historia poznania:
Oba obiekty zauważył J. Nowak jesienią 2005 r. |
3 Szczelina na Zakręcie II
| Wysokość: |
ok. 1160 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 3 m |
| Długość: |
3,4 m |
| Deniwelacja: |
- |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 4. 12. 2005 r. |
Położenie:
jak wyżej
Opis:
Schronisko tworzy rozmyta szczelina. Na początku strop tworzą zaklinowane głazy z korzeniami i ziemią, tutaj znajduje się też drugi otwór. Dalej szczelina zwęża się, a drogę w głąb blokują zaklinowane kamienie. Na spągu zalega gruz i gleba. Zaobserwowano ślimaki, kosarze i pająki, a w otworze mchy, porosty, zanokcice i trawy.
Historia poznania:
jak wyżej
|
4 Krakowska Szczelina
| Wysokość: |
ok. 1290 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 3 m |
| Długość: |
6,5 m |
| Deniwelacja: |
-1 m |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 24. 07. 2005 r. |
Położenie:
na lewym orograficznie zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Od Krakowskiej Piwnicy schodzimy ścieżką na dno wąwozu i dalej podchodzimy nią aż do pierwszego progu skalnego. Otwór znajduje się kilka metrów przed progiem, u podstawy szerokiego komina w skale zamykającej wąwóz przed progiem.
Opis:
Otwór z poprzecznie zaklinowaną wantą prowadzi do opadającej szczeliny, której dno po trzech metrach wznosi się, a sama szczelina - rozszerza, tworząc niewielką salkę w ciemnym wapieniu. Szczelina jest wilgotna, odbite światło sięga prawie do końca. Na spągu zalega gruz i gleba. Wewnątrz zaobserwowano pająki i ślimaki, przed otworem liczne rośliny zielne.
Historia poznania:
Otwór zauważył J. Nowak 16 lipca 2005 r. Obiekt wcześniej nie był opisywany, nie stwierdzono także śladów zwiedzania.
|
5 Okap z Kurtyną
| Wysokość: |
ok. 1350 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 30 m |
| Długość: |
8 m |
| Deniwelacja: |
- |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 3. 12. 2005 r. |
Położenie:
na lewym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Od Krakowskiego Okapu trawersujemy w kierunku ujścia wąwozu i obniżamy się ok. 10 m do następnej skałki, w której znajduje się otwór.
Opis:
Otwór tworzy obszerny okap. Dostęp do głębszej części zasłania rząd want odpadłych od stropu, który w tym miejscu znacznie się obniża. Za "kurtyną" znajduje się niska, rozmyta na szczelinie salka usłana rumoszem. Na ścianach grzybki naciekowe. Światło odbite sięga do końca, sucho. Zaobserwowano pająki, kosarze i ślimaki. W otworze rosną mchy, porosty, paprocie i rośliny zielne.
Historia poznania:
Do zlokalizowanego wcześniej otworu docierają J. Nowak i J. Ślusarczyk 11 listopada 2005 r.
|
6 Krakowski Okap
| Wysokość: |
ok. 1360 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 50 m |
| Długość: |
3,3 m |
| Deniwelacja: |
- |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 23. 07. 2005 r. |
Położenie:
na lewym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Od ujścia Dolinki Trzynastu Progów podchodzimy kilkadziesiąt metrów w prawo (na S), w górę Żlebu Niedźwiedź. Po osiągnięciu pierwszych skał, trawersujemy wzdłuż nich w prawo, aż do dużego otworu Krakowskiego Okapu.
Opis:
Próżnię tworzy wysoki na 3 metry, szeroki na 8 metrów i głęboki na ponad 3 metry okap, który jest dobrze widoczny z dna i przeciwległego zbocza wąwozu. Sucho i widno, ze stropu kapie woda. Na gruzowo-glebowym dnie i ścianach schroniska wegetują liczne rośliny, w tym mchy, porosty, paprocie, trawy, turzyce, baldaszkowate i złożone (m in. Senecio sp.).
Historia poznania:
Obiekt znany od dawna, o czym świadczy między innymi niewielki murek w głębi, jednak został pominięty w czasie inwentaryzacji prowadzonej przez zespół PTPNoZ.
|
7 Szczelina za Siedmiu Progami
| Wysokość: |
ok. 1440 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 30 m |
| Długość: |
5,8 m |
| Deniwelacja: |
- |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 29. 10. 2005 r. |
Położenie:
na prawym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Od głównego otworu Jaskini za Siedmiu Progami przewijamy się na prawo i zjeżdżamy po trawiastym, stromym zboczu, równolegle do żlebu sprowadzającego do Koryta w Żlebie Trzynastu Progów. Otwór osiągamy po ok. 20 m zjazdu. Drugi wariant prowadzi przez Żleb Trzynastu Progów, aż do Koryta, z którego wspinamy się dalej jak do Jaskini za Siedmiu Progami. Nie osiągając jej otworu, po ok. 30 m trawersujemy kilka metrów w lewo na półkę z otworem schroniska.
Opis:
Próżnię tworzy rozmyta szczelina, na jej początku w stropie otwiera się drugi otwór. Na dnie zalega gruz, gleba, a głębiej glina. Wewnątrz jest sucho i widno. W otworze rosną zanokcice skalne, mchy i porosty, przed otworem - liczne rośliny zielne i uschnięty krzak. Zaobserwowano muchówki i kosarze.
Historia poznania:
Obiekt wcześniej nie był opisywany, nie stwierdzono także śladów zwiedzania. Otwór osiągnęli zjazdem i wykonali pomiary J. Nowak, J. Ślusarczyk; 29. 10. 2005 r.
|
8 Jaskinia nad Beczką
| Wysokość: |
ok. 1450 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 10 m |
| Długość: |
17 m |
| Deniwelacja: |
6m |
Pomiary: J. Nowak, M. Szot; 23. 07. 2005 r. |
Położenie:
na prawym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Od głównego otworu Jaskini za Siedmiu Progami wspinamy się ukośnie w lewo kilkanaście metrów, aż do starego haka. Stąd trawersujemy w lewo ok. 10 m i dalej ukośnie zjeżdżamy nad próg nazywany Beczką. Otwór znajduje się ok. 10 m nad jej dnem.
Opis:
Za obszernym otworem spąg stromo wznosi się do poziomego korytarza usłanego gruzem. Na jego końcu, po prawej znajduje się przejście do podstawy komina, który po pięciu metrach kończy się niedostępnymi szczelinami. Główny korytarz jest suchy i widny, komin - wilgotny. Na ścianach widoczne są polewy naciekowe i grzybki. W jaskini zaobserwowano pająki, kosarze, chruściki, ćmy Triphosa dubitata, oraz szczątki nietoperzy. W otworze rosną liczne rośliny, w tym mchy, porosty, paprocie (zanokcice), lilie, pierwiosnki, jaskry, rdesty, trawy, różanecznik, fiołek dwukwiatowy i wiele złożonych.
Historia poznania:
Zlokalizowany wcześniej otwór zostaje osiągnięty przez J. Nowaka i J. Ślusarczyk 4 grudnia 2004 r.
|
9 Grota nad Korytem
| Wysokość: |
ok. 1430 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 20 m |
| Długość: |
5,2 m |
| Deniwelacja: |
2,1m |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 29. 11. 2005 r. |
Położenie:
na prawym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Aby dotrzeć do otworu, należy najpierw dostać się do Koryta w Żlebie Trzynastu Progów. W tym celu wspinamy pierwsze siedem progów w żlebie, albo zjeżdżamy z otworu Jaskini za Siedmiu Progami lub z przełączki pod Niską Turnią. Z Koryta, mniej więcej w połowie długości, wspinamy się do widocznej nyży i położonego powyżej otworu (miejsce IV, krucho).
Opis:
Za częściowo zasłoniętym otworem znajduje się pochyła półka podcięta 1,5 metrowym progiem, pod którym osiągamy dno niewielkiej, wymodelowanej przez wodę sali. Pod progiem znajduje się ciasna rurka łącząca się z nyżą poniżej otworu. Grota jest widna i sucha. Na ścianach są skorodowane polewy i grzybki naciekowe. Na spągu zalega rumosz i zwietrzelina. W salce znaleziono suche gałęzie z wykrystalizowanym węglanem wapnia. (Prawdopodobnie drewno przewodzi wodę z glinianego spągu, która na końcu gałęzi paruje i powoduje krystalizację zawartego w niej węglanu.) Zaobserwowano pająki, kosarze, mchy, paprocie (zanokcice) oraz trawy w otworze.
Historia poznania:
Zlokalizowany wcześniej otwór osiągnęli J. Nowak i J. Ślusarczyk 29 października 2005 r., wtedy też wykonano pomiary.
|
10 Szczelina nad Korytem
| Wysokość: |
ok. 1430 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 20 m |
| Długość: |
3 m |
| Deniwelacja: |
- |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 10. 11. 2005 r. |
Położenie:
na prawym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Do otworu należy się wspiąć z dna Koryta (turnia po lewej, zaraz za siódmym progiem w Żlebie Trzynastu Progów) lub zjechać do niego z owej turni, którą można osiągnąć z przełączki pod Niską Turnią.
Opis:
Za prostokątnym otworem w głąb skały prowadzi trzymetrowa próżnia zakończona niedostępnymi szczelinami. Schronisko jest suche i widne. Dno skaliste, na ścianach duże grzybki naciekowe, glony, sinice i porosty.
Historia poznania:
Zlokalizowany wcześniej otwór zjazdem osiągnęli J. Nowak i J. Ślusarczyk 10 listopada 2005 r., wtedy też wykonano pomiary.
|
11 Komin w Niskiej Turni
| Wysokość: |
ok. 1470 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 150 m |
| Długość: |
3 m |
| Deniwelacja: |
2,5 m |
Pomiary: J. Nowak; 11. 11. 2005 r. |
Położenie:
na prawym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Do widocznego w kominie otworu należy się wspiąć 7 metrów od podstawy ściany Niskiej Turni (III+).
Opis:
Za szczelinowym otworem spąg stromo wznosi się do podstawy ciasnego komina. W schronisku jest widno i sucho. Na ścianach i stropie znajdują się grzybki naciekowe i mleko wapienne, które na końcu szczeliny przerastają glony. Przy otworze rosną ponadto mchy, porosty i rośliny zielne w tym szarotki. Zaobserwowano kosarze, pająki (w tym Meta sp.) i wije, a także ślady ptaków.
Historia poznania:
Otwór osiągnął i wykonał pomiary J. Nowak 11 listopada 2005 r.
|
Krakowski Schron
| Wysokość: |
ok. 1370 m npm |
| Wysokość nad dnem wąwozu: |
ok. 70 m |
| Długość: |
4,7 m |
| Deniwelacja: |
- |
Pomiary: J. Nowak, J. Ślusarczyk; 24. 07. 2005 r. |
Położenie:
na prawym or. zboczu górnej części Wąwozu Kraków. Od Krakowskiej Szczeliny (między Krakowską Piwnicą a Ptasim Schronem) podchodzimy na przeciwległe zbocze. Po kilkudziesięciu metrach docieramy do niewysokiego pasa skał, który trawersujemy w lewo. Otwór znajduje się u postawy ściany.
Opis:
Szeroki, niski otwór prowadzi do takiej samej próżni, która w połowie przechodzi w nieco wyższy korytarz. Światło odbite sięga do końca, wilgotno. Na spągu leży rumosz. W otworze rosną liczne rośliny zielne.
Historia poznania:
Schron znalazła J. Ślusarczyk 24 lipca 2005 r.
|
Literatura
- Grodzicki J. 1994. Jaskinie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jaskinie Wąwozu Kraków. Warszawa. 5: 1-252.
- Grodzicki J. 2004. Jaskinie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Uzupełnienia. Warszawa. 11: 1-204.
|